Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, Việt Nam đã thiết lập 22 sàn giao dịch công nghệ tính đến tháng 6 năm nay. Số lượng này bao gồm 19 sàn tại các địa phương, hai sàn cấp vùng và một sàn thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, cho thấy sự quan tâm và đầu tư của chính phủ vào lĩnh vực này.
Thông tin này được công bố trong báo cáo quý II/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ. Các sàn giao dịch công nghệ hoạt động như một “chợ công nghệ”, nơi kết nối giữa các viện nghiên cứu, trường học và doanh nghiệp, tạo cơ hội cho việc trao đổi, hợp tác và thương mại hóa các sản phẩm khoa học công nghệ.
Các sàn giao dịch công nghệ đã được thành lập tại 19 địa phương, bao gồm Bắc Giang, Quảng Ninh, Thái Bình, Hưng Yên, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Vĩnh Phúc, Hà Tĩnh, Thừa Thiên – Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định, TP HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Phước và An Giang. Điều này cho thấy sự phát triển đồng đều của các tỉnh thành trong việc thúc đẩy công nghệ.
Hai sàn cấp vùng hiện đang hoạt động tại Hải Phòng (thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng) và Cần Thơ (thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long). Bên cạnh đó, Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ quốc gia cũng đang vận hành một sàn giao dịch thông tin công nghệ và thiết bị. Hà Nội cũng đang trong quá trình hoàn tất thủ tục để thành lập sàn giao dịch công nghệ riêng trong thời gian tới.
Mặc dù có 22 sàn giao dịch, tỷ lệ thương mại hóa tài sản trí tuệ tại Việt Nam vẫn còn rất thấp. Theo thống kê, trung bình toàn cầu, khoảng 5% văn bằng sáng chế được thương mại hóa, trong khi tỷ lệ này ở các nước phát triển có thể lên tới 10%. Tại Việt Nam, con số này chỉ đạt 0,1%, tức là chỉ bằng 1/50 so với mức trung bình toàn cầu.
Các sản phẩm và giải pháp đã được trưng bày tại Ngày hội Khoa học và Công nghệ 2025, diễn ra tại trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ vào ngày 16/5/2025. Đây là một sự kiện quan trọng nhằm giới thiệu các thành tựu khoa học công nghệ mới nhất.
Đánh giá từ Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy, việc đăng ký văn bằng sáng chế của doanh nghiệp, viện nghiên cứu và trường học hiện nay vẫn mang tính hình thức, thiếu đi chiến lược thương mại hóa để tạo ra giá trị thực sự. Sở hữu trí tuệ vẫn chưa được coi là tài sản chiến lược mà chỉ được xem như một công cụ bảo vệ hình thức.
Tại buổi làm việc với Cục Sở hữu trí tuệ vào ngày 14/5, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng mô hình sàn giao dịch tích hợp, bao gồm cả công nghệ và tài sản trí tuệ. Ông nhấn mạnh rằng cần phải kết hợp giữa sàn công nghệ, sàn đầu tư và cấp phép sở hữu trí tuệ, nhằm gắn kết sở hữu trí tuệ với thị trường công nghệ và tài chính hóa các sáng chế.
Kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển cho thấy, những quốc gia mạnh về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thường có hệ sinh thái sở hữu trí tuệ phát triển. Theo ước tính của Bộ Khoa học và Công nghệ, tại các quốc gia phát triển, tới 80% tài sản là tài sản trí tuệ và tài sản vô hình.
Do đó, Bộ trưởng đã đề xuất rằng mỗi bằng sáng chế sau khi được cấp cần phải có mặt ngay trên sàn giao dịch. Sàn giao dịch sẽ đóng vai trò kết nối giữa nhà sáng chế, doanh nghiệp và quỹ đầu tư, tạo ra một thị trường thực sự cho các sáng chế. Điều này sẽ giúp giải quyết tình trạng cấp văn bằng nhưng không được sử dụng. Bộ đặt mục tiêu nâng tỷ lệ thương mại hóa sở hữu trí tuệ từ 0,1% hiện nay lên 2% trong vòng 5 năm tới.
Tiến sĩ Lương Việt Quốc (thứ 2 từ trái) cùng các kỹ sư đang phát triển mẫu drone cỡ lớn Hera. Đây là một trong những sản phẩm công nghệ tiên tiến được nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam.
Trong bức tranh tổng thể, năm 2024, tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam có hoạt động đổi mới sáng tạo đã đạt 38,8%, tăng gần 10% so với năm 2023. Đây là một bước tiến quan trọng, đưa tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo tiến gần hơn đến mục tiêu 40% theo Nghị quyết 57.
Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam cũng đang có những cải thiện đáng kể. Năm 2025, Việt Nam đã xếp hạng 55 toàn cầu, tăng một bậc so với năm trước và duy trì vị trí thứ 5 trong khu vực ASEAN. TP HCM và Hà Nội lần lượt đứng thứ 110 và 148 trong danh sách 1.000 thành phố khởi nghiệp hàng đầu thế giới. Đà Nẵng cũng được công nhận là một trong 12 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp nổi bật toàn cầu.
Vào tháng 4 vừa qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã khai trương cổng thông tin điện tử về sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Cổng thông tin này sẽ là nơi tiếp nhận, đánh giá và công bố các sáng kiến đã được ứng dụng thành công trong thực tế, tạo nền tảng cho các tổ chức và cá nhân đăng ký sáng kiến, tìm kiếm cơ hội hợp tác, đầu tư hoặc nhận hỗ trợ từ nhà nước.
Trọng Đạt
- Trẻ em Việt Nam có thể học sớm về sở hữu trí tuệ
- ‘Sở hữu trí tuệ cần biến kết quả nghiên cứu thành tài sản để có thể giao dịch’
- ‘Biến trí tuệ thành tài sản để đưa Việt Nam phát triển’
