Trận đại hồng thủy Zanclean, diễn ra cách đây hơn 5 triệu năm, đã tạo nên một sự kiện thiên nhiên kỳ diệu khi biển Địa Trung Hải được lấp đầy chỉ trong một khoảng thời gian ngắn. Sự kiện này không chỉ đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ khô hạn kéo dài mà còn mở ra một chương mới cho hệ sinh thái biển.
Biển Địa Trung Hải đã trải qua một giai đoạn khô cạn kéo dài, nhưng sự trở lại của nước đã tạo ra một cảnh tượng ngoạn mục. Nước từ Đại Tây Dương đã tràn vào qua eo biển Gibraltar, tạo ra một dòng chảy mạnh mẽ, nhanh chóng lấp đầy bồn địa này. Theo các nhà nghiên cứu, lưu lượng nước chảy vào có thể gấp 1.000 lần so với sông Amazon hiện nay, cho thấy quy mô khổng lồ của trận lũ này.
Nhà khoa học Daniel García-Castellanos cùng các đồng nghiệp đã chỉ ra rằng hẻm núi dưới nước tại eo biển Gibraltar có thể là dấu tích của trận đại hồng thủy này. Nếu giả thuyết này được xác nhận, Zanclean sẽ trở thành trận lũ lớn nhất từng được ghi nhận trong lịch sử Trái Đất. Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng nước đã tràn qua khu vực giữa Sicily và lục địa châu Phi, tái lấp đầy nửa phía đông của Địa Trung Hải.
Vào cuối thế kỷ 19, các nhà địa chất đã phát hiện ra rằng có một sự kiện bất thường xảy ra cách đây khoảng 5 – 6 triệu năm, dẫn đến hiện tượng khô cạn của biển. Thời kỳ này được gọi là “Messinian”, và sự khô cạn này đã tạo ra một cuộc khủng hoảng mặn nghiêm trọng.
Trong thập niên 1970, các nhà khoa học đã tiến hành khoan sâu dưới đáy Địa Trung Hải và phát hiện ra nhiều điều thú vị. Họ tìm thấy lớp muối dày hàng kilomet, chứng tỏ rằng một sự thay đổi môi trường lớn đã diễn ra. Điều này cho thấy rằng mực nước biển đã giảm đáng kể, và chỉ còn lại muối sau khi phần lớn nước bay hơi.
Hơn nữa, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng lớp đá bên trên lớp muối đã bị thay thế bởi trầm tích biển sâu, cho thấy sự chuyển mình của môi trường biển sau trận đại hồng thủy Zanclean. Thuật ngữ “Đại hồng thủy Zanclean” đã được đặt ra để chỉ sự kiện này, mặc dù vẫn còn nhiều điều chưa được làm rõ về quá trình tái lấp đầy bồn địa Địa Trung Hải.
Đột phá tiếp theo trong nghiên cứu diễn ra vào năm 2009, khi các dữ liệu địa vật lý cho thấy có một rãnh khổng lồ dưới nước giữa Đại Tây Dương và Địa Trung Hải, có thể là kết quả của trận lũ đột ngột. Nghiên cứu gần đây đã xác nhận giả thuyết này, cho thấy rằng nước lũ đã chảy qua khu vực nối liền châu Phi và Italy, tạo ra những dấu tích địa chất đặc biệt.
Giovanni Barreca, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, đã chỉ ra rằng những ngọn đồi gần bờ biển Sicily có thể là dấu tích của trận đại hồng thủy. Hình dạng và cấu trúc của chúng cho thấy sự xói mòn mạnh mẽ, tương tự như những gì đã xảy ra ở bang Washington, Mỹ, trong một trận đại hồng thủy cuối kỷ băng hà.
Nếu những ngọn đồi và vùng trũng ở Sicily thực sự được hình thành bởi trận lũ khổng lồ, thì các nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng cho thấy đá vỡ từ đáy vùng trũng đã dồn lên đỉnh đồi. Mô phỏng máy tính cho thấy dòng nước lũ chảy với tốc độ khủng khiếp, có thể lên tới 115 km/h, và lượng nước chảy vào bồn địa Địa Trung Hải là vô cùng lớn.
Trận đại hồng thủy Zanclean không chỉ là một sự kiện thiên nhiên mà còn là một phần quan trọng trong lịch sử địa chất của Trái Đất, mở ra nhiều câu hỏi thú vị cho các nhà khoa học trong việc tìm hiểu về sự phát triển của các hệ sinh thái biển.
An Khang
