Hơn một thập kỷ trước, Motorola đã thực hiện một cuộc thử nghiệm đầy tham vọng khi quyết định lắp ráp smartphone tại Mỹ. Tuy nhiên, nỗ lực này đã không thành công, phản ánh những thách thức lớn mà ngành sản xuất trong nước phải đối mặt nếu muốn phục hồi.
Hiện tại, bài toán mà Motorola từng gặp phải đang trở lại khi chính quyền hiện tại áp dụng các biện pháp thuế để thúc đẩy các công ty công nghệ lớn như Apple và Samsung sản xuất thiết bị di động tại Mỹ. Từ ngày 27/8, hàng hóa từ Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu smartphone hàng đầu sang Mỹ, sẽ phải chịu mức thuế 50%. Đồng thời, hàng nhập khẩu từ Trung Quốc cũng sẽ phải đối mặt với mức thuế cao, trừ khi có thỏa thuận mới giữa hai quốc gia này.
Ngày nay, nhiều sản phẩm công nghệ, đặc biệt là smartphone, chủ yếu được lắp ráp tại các quốc gia châu Á và Nam Mỹ. Nguyên nhân chính là do chi phí lao động thấp và sự gần gũi với chuỗi cung ứng. Hơn nữa, việc tuyển dụng công nhân có tay nghề cao tại Mỹ cũng gặp nhiều khó khăn, một trong những lý do chính dẫn đến thất bại của Motorola.
Cuộc phiêu lưu sản xuất smartphone tại Mỹ
Vào năm 2013, Motorola đã quyết định sản xuất smartphone Moto X tại Fort Worth, Texas, với hy vọng giành lại thị phần từ tay Apple và Samsung. Cựu CEO Dennis Woodside đã chia sẻ rằng có một bộ phận khách hàng sẵn sàng xem xét mua sản phẩm nếu nó được sản xuất tại Mỹ.
Quyết định này không chỉ nhằm thu hút người tiêu dùng trong nước mà còn cho phép Motorola cung cấp nhiều tùy chọn tùy chỉnh cho khách hàng, điều mà các đối thủ lớn không thể làm được. Tuy nhiên, mặc dù lắp ráp tại Mỹ, nhiều linh kiện vẫn phải nhập khẩu từ châu Á, dẫn đến việc Moto X không đạt được doanh số như mong đợi. Chỉ khoảng 500.000 chiếc được bán ra trong quý III/2013, không đủ để duy trì hoạt động của nhà máy. Cuối cùng, nhà máy Texas đã phải đóng cửa vào tháng 5/2014.
Motorola từng là công ty duy nhất sản xuất smartphone quy mô lớn tại Mỹ, với khoảng 100.000 chiếc mỗi tuần. Một số công ty khởi nghiệp như Purism cũng đã thử nghiệm lắp ráp điện thoại tại Mỹ nhưng với quy mô nhỏ hơn nhiều.
Nguyên nhân thất bại của chiến lược sản xuất tại Mỹ
Woodside đã chỉ ra rằng chi phí sản xuất tại Mỹ cao hơn nhiều so với các quốc gia khác, điều này gây khó khăn cho việc duy trì lợi nhuận. Hơn nữa, việc tìm kiếm và giữ chân công nhân có tay nghề cao cũng là một thách thức lớn. Nhiều lao động Mỹ có xu hướng chọn các công việc khác trong lĩnh vực bán lẻ hoặc dịch vụ, trong khi lắp ráp smartphone đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao.
Đào tạo công nhân từ đầu cũng là một vấn đề lớn, vì nhiều người chưa quen với công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ và chính xác. Đây là một trong những khó khăn mà ngành sản xuất Mỹ đang phải đối mặt, khi mà lực lượng lao động không đủ kỹ năng và không có nhiều người muốn làm việc trong các nhà máy.
Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, ngành sản xuất đã giảm khoảng 11.000 vị trí trong một tháng. Khảo sát của Hiệp hội Nhà sản xuất quốc gia Mỹ cho thấy việc thu hút và giữ chân nhân công chất lượng cao là một trong những thách thức lớn nhất hiện nay. Trong khi đó, thị trường lao động tại Trung Quốc lại rất dồi dào, với hàng triệu người làm việc trong ngành sản xuất.
Trung Quốc đã xây dựng một lực lượng lao động mạnh mẽ và coi đây là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển sản xuất. Ngược lại, Mỹ lại gặp khó khăn trong việc phát triển lực lượng lao động có tay nghề cao do sự phân tán trong đào tạo kỹ thuật và giáo dục nghề nghiệp.
Trong những năm qua, tỷ lệ lao động trong ngành sản xuất tại Mỹ đã giảm mạnh, từ hơn 25% vào năm 1970 xuống còn 8% hiện nay. Chính quyền hiện tại đang cố gắng đảo ngược xu hướng này bằng cách áp dụng các biện pháp thuế, nhưng điều này không dễ dàng.
Các chuyên gia cho rằng kế hoạch này sẽ gặp phải những vấn đề tương tự như Motorola đã trải qua. Việc chuyển đổi sản xuất sang Mỹ không chỉ phụ thuộc vào lực lượng lao động mà còn vào việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng đã được xây dựng trong nhiều thập kỷ.
Nhà phân tích Dan Ives cho rằng ý tưởng sản xuất smartphone tại Mỹ có thể sẽ gặp nhiều khó khăn và chi phí sẽ rất cao. Bên cạnh đó, sự phát triển của AI và tự động hóa trong sản xuất cũng yêu cầu một lực lượng lao động có kỹ năng mới, như lập trình và phân tích dữ liệu.
Woodside đã đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp muốn sản xuất smartphone tại Mỹ rằng họ cần phải đánh giá đúng mức độ khó khăn trong việc tìm kiếm và giữ chân công nhân có tay nghề cao. Doanh nghiệp cần đưa ra các đề xuất hấp dẫn cho nhân viên và áp dụng tự động hóa một cách hợp lý để đảm bảo sản phẩm vẫn có thể cạnh tranh về giá trên thị trường.
Thu Thảo tổng hợp
