Trong bối cảnh thời tiết nắng nóng gay gắt đang diễn ra, nhiều người đặt câu hỏi tại sao điều hòa không khí lại không được sử dụng rộng rãi ở châu Âu như ở các khu vực khác trên thế giới. Mặc dù nhiệt độ có thể đạt mức kỷ lục, tỷ lệ sử dụng điều hòa không khí ở đây vẫn rất thấp, điều này phản ánh những yếu tố văn hóa, kinh tế và kiến trúc đặc trưng của khu vực này.
Điều hòa không khí bên ngoài một khu căn hộ ở Madrid, Tây Ban Nha.
Theo thông tin từ các nguồn tin tức, châu Âu đang phải đối mặt với những đợt nắng nóng khắc nghiệt, khiến cho hàng triệu người dân phải tìm cách thích nghi với nhiệt độ cao. Nhiệt độ ban đêm cũng không giảm nhiều, có nơi vẫn duy trì trên 32,2 độ C. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là nhiều ngôi nhà ở châu Âu vẫn không trang bị điều hòa không khí, khiến cư dân phải sử dụng quạt điện, túi đá hoặc tắm nước lạnh để giảm bớt cái nóng.
Trong khi gần 90% hộ gia đình ở Mỹ có điều hòa không khí, con số này ở châu Âu chỉ khoảng 20%, và ở một số quốc gia, tỷ lệ này còn thấp hơn nhiều. Chẳng hạn, tại Anh, chỉ có khoảng 5% nhà ở được trang bị hệ thống làm mát, chủ yếu là các thiết bị di động. Tại Đức, con số này thậm chí chỉ đạt 3%.
Với sự gia tăng của biến đổi khí hậu, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi về lý do tại sao các quốc gia châu Âu lại không có xu hướng sử dụng điều hòa không khí, đặc biệt khi nhiệt độ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Một trong những lý do chính là nhu cầu làm mát ở nhiều quốc gia châu Âu trước đây không cao, đặc biệt là ở các khu vực phía bắc. Nắng nóng từng xảy ra nhưng không thường xuyên và không kéo dài như hiện nay. Theo Brian Motherway, một chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng, “Châu Âu không có truyền thống sử dụng điều hòa không khí vì trước đây, nhu cầu này không lớn”.
Điều này dẫn đến việc điều hòa không khí được xem như một thiết bị xa xỉ hơn là một nhu cầu thiết yếu, đặc biệt khi chi phí lắp đặt và vận hành có thể rất cao. Theo thống kê, giá điện ở nhiều quốc gia châu Âu cao hơn so với Mỹ, trong khi thu nhập lại có xu hướng thấp hơn. Tình hình càng trở nên khó khăn hơn khi giá điện tăng mạnh do các biện pháp cắt giảm phụ thuộc vào năng lượng từ Nga sau cuộc xung đột Ukraine.
Kiến trúc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giải thích sự hiếm hoi của điều hòa không khí. Nhiều tòa nhà ở các quốc gia phía nam châu Âu được thiết kế để chịu nhiệt, với tường dày và cửa sổ nhỏ nhằm ngăn ánh nắng chiếu vào. Tuy nhiên, ở nhiều khu vực khác, nhà cửa không được thiết kế để chịu nhiệt, dẫn đến việc khó khăn trong việc lắp đặt hệ thống làm mát.
Hơn nữa, nhiều ngôi nhà ở châu Âu được xây dựng từ lâu, trước khi công nghệ điều hòa không khí trở nên phổ biến. Tại Anh, một trong sáu ngôi nhà được xây dựng trước năm 1900, điều này khiến việc trang bị hệ thống làm mát trung tâm trở nên khó khăn hơn.
Chính sách cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng điều hòa không khí. Châu Âu đã cam kết đạt được mục tiêu “trung hòa khí hậu” vào năm 2050, và việc gia tăng số lượng điều hòa không khí có thể làm khó khăn cho việc thực hiện các cam kết này. Điều hòa không khí không chỉ tiêu tốn nhiều năng lượng mà còn thải nhiệt ra môi trường, làm tăng nhiệt độ bên ngoài, đặc biệt ở các thành phố đông đúc.
Thái độ và mối lo ngại về điều hòa không khí đang dần thay đổi khi châu Âu trở thành một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Châu Âu đang đứng trước một lựa chọn khó khăn: chấp nhận điều hòa không khí tiêu tốn năng lượng hay tìm kiếm các giải pháp thay thế để đối phó với thời tiết ngày càng khắc nghiệt.
Có nhiều dấu hiệu cho thấy việc sử dụng điều hòa không khí đang gia tăng ở châu Âu. Dự báo cho thấy số lượng điều hòa không khí tại EU có thể tăng lên 275 triệu vào năm 2050, gấp đôi so với năm 2019.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng điều hòa không khí có thể chỉ là giải pháp tạm thời cho cái nóng, trong khi lại tiêu tốn năng lượng chủ yếu từ nhiên liệu hóa thạch, góp phần vào sự nóng lên toàn cầu. Việc sử dụng điều hòa không khí chạy bằng nhiên liệu hóa thạch có thể tạo ra ô nhiễm, dẫn đến một vòng luẩn quẩn của biến đổi khí hậu ngày càng tồi tệ.
Rõ ràng, tư duy về điều hòa không khí sẽ cần phải thay đổi ở châu Âu khi nhiệt độ cực đoan và tác động của nó đến sức khỏe ngày càng gia tăng. Thách thức đặt ra cho các nhà chức trách là đảm bảo rằng các quy định về hiệu suất của hệ thống làm mát được thực hiện nghiêm ngặt để giảm thiểu tác động tiêu cực đến khí hậu.
