Rừng Amazon Đối Mặt Nguy Cơ Biến Mất Trong Thế Kỷ Tới

Rừng Amazon, một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất của hành tinh, đang đứng trước nguy cơ biến mất trong vòng 100 năm tới. Sự kết hợp giữa biến đổi khí hậu và nạn chặt phá rừng đang đẩy khu rừng này đến gần ngưỡng biến đổi thành đồng cỏ khô cằn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến đa dạng sinh học mà còn tác động nghiêm trọng đến khí hậu toàn cầu.

Rừng Amazon, được biết đến như “lá phổi của Trái Đất”, đang phải đối mặt với những thách thức lớn từ biến đổi khí hậu và hoạt động khai thác rừng. Theo một nghiên cứu gần đây, nếu không có biện pháp bảo vệ kịp thời, khu rừng này có thể chuyển hóa thành đồng cỏ trong vòng một thế kỷ tới. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Geophysical Research Letters, cho thấy sự cần thiết phải hành động ngay lập tức để bảo vệ hệ sinh thái này.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng mô hình máy tính để phân tích cách mà rừng Amazon sẽ phản ứng trước sự kết hợp của biến đổi khí hậu và nạn chặt phá rừng. Họ đã áp dụng mô hình cột đơn để mô phỏng các điều kiện tại một số khu vực đại diện cho toàn bộ lưu vực Amazon, từ đó đưa ra những dự đoán về tương lai của khu rừng.

Các nhà khoa học đã xác định ba ngưỡng quan trọng trong hệ thống Amazon: diện tích rừng giảm 65%, độ ẩm từ Đại Tây Dương giảm 10% và lượng mưa giảm 6%. Khi vượt qua những ngưỡng này, bất kỳ thay đổi nhỏ nào trong khí hậu hoặc độ che phủ rừng cũng có thể dẫn đến sự chuyển đổi hệ sinh thái từ rừng mưa nhiệt đới sang đồng cỏ khô cằn.

Quá trình biến đổi này liên quan đến một vòng lặp phức tạp giữa đất, thảm thực vật và độ ẩm trong khí quyển. Cây cối hấp thụ nước từ đất và giải phóng hơi nước vào không khí, tạo ra mưa. Mưa lại thấm vào đất, cung cấp nước cho cây cối, và chu trình này tiếp tục diễn ra. Tuy nhiên, khi số lượng cây cối giảm, lượng nước bốc hơi và lượng mưa cũng giảm theo, dẫn đến tình trạng khô hạn và cuối cùng là sự chuyển đổi thành đồng cỏ.

Andrew Friend, một trong những tác giả của nghiên cứu, nhấn mạnh rằng sự suy giảm số lượng cây cối không chỉ do nạn chặt phá rừng mà còn bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, làm thay đổi lượng nước từ Đại Tây Dương vào khu vực. Mặc dù mô hình nghiên cứu có những hạn chế, nhưng nó đã chỉ ra rõ ràng rằng hành động bảo vệ rừng Amazon là cấp thiết hơn bao giờ hết.

Amazon không chỉ là rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới mà còn là nơi sinh sống của khoảng 10% động thực vật trên toàn cầu. Theo ước tính, khu rừng này chứa từ 90 đến 140 tỷ tấn carbon và nhận hơn 180 cm mưa mỗi năm. Do đó, Amazon đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh khí hậu và chu trình nước toàn cầu.

Trong những thập kỷ qua, rừng Amazon đã trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các áp lực như hạn hán, cháy rừng và nạn chặt phá. Theo báo cáo của Viện Tài nguyên Thế giới, chỉ trong năm 2024, vùng Amazon của Brazil đã mất khoảng 28.000 km2 rừng. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có những biện pháp bảo vệ hiệu quả để ngăn chặn sự suy giảm của khu rừng quý giá này.

Việc bảo vệ rừng Amazon không chỉ là trách nhiệm của một quốc gia mà là của toàn nhân loại. Chúng ta cần hành động ngay bây giờ để bảo vệ một trong những tài sản quý giá nhất của hành tinh.