Trận động đất mạnh mẽ xảy ra ở miền trung Myanmar vào cuối tháng 3 đã để lại một dấu ấn đáng kể trên bề mặt trái đất, tạo ra một trong những vết nứt lớn nhất từng được ghi nhận. Sự kiện này không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng mà còn thu hút sự chú ý của các nhà khoa học trên toàn thế giới.
Lãnh đạo Myanmar đã có mặt tại hiện trường để kiểm tra thiệt hại do trận động đất gây ra, đặc biệt là tại Naypyitaw, nơi nhiều đoạn đường bị nứt gãy nghiêm trọng.
Trận động đất với cường độ 7,7 độ Richter xảy ra gần thành phố Mandalay vào ngày 28/3 đã gây ra thiệt hại lớn không chỉ trong nước mà còn ảnh hưởng đến các khu vực lân cận như Thái Lan. Theo thông tin từ các cơ quan chức năng, hơn 5.000 người đã thiệt mạng trong thảm họa này. Tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội Địa chấn Mỹ, các nhà nghiên cứu đã chia sẻ những phát hiện ban đầu về hoạt động đứt gãy và tác động của trận động đất đến cơ sở hạ tầng.
Myanmar nằm trong khu vực có hoạt động kiến tạo mạnh mẽ, nơi mà các mảng kiến tạo Ấn Độ và Âu-Á va chạm. Trận động đất tháng 3 đã làm nứt vỡ hơn 400 km của đứt gãy Sagaing, một trong những đường đứt gãy lớn nhất thế giới, dài hơn 1.200 km chạy qua miền trung Myanmar. Theo nhà địa chấn học Susan Hough từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, đây là một trong những vết nứt lớn nhất từng được ghi nhận.
Đứt gãy Sagaing đã từng gây ra nhiều trận động đất lớn trong thế kỷ qua, nhưng đoạn này chưa từng trải qua trận động đất nào có cường độ trên 7 kể từ năm 1839. Vết nứt 400 km này phát triển với tốc độ “siêu trượt”, tức là nhanh hơn tốc độ âm thanh, mặc dù khởi đầu chậm, điều này thường thấy ở các trận động đất lớn.
Nhà khoa học Zhigang Peng từ Viện Công nghệ Georgia cho biết, thống kê động đất ở Thái Lan và các tỉnh của Trung Quốc cho thấy sự gia tăng đáng kể hoạt động địa chấn sau trận động đất này, cho thấy tác động lớn mà trận động đất ở Myanmar đã gây ra.
Rung chấn từ trận động đất đã lan rộng hơn 100 km từ đứt gãy, ảnh hưởng đến nhiều khu vực như Mandalay, Sagaing, Nay Pyi Taw và Bago. Cơ quan Khí tượng và Thủy văn tại Nay Pyi Taw đã phải đối mặt với những thiệt hại nặng nề từ rung chấn.
Bản đồ rung chấn do chuyên gia Chung-Han Chan từ Đại học Trung ương Quốc gia Đài Loan phân tích cho thấy, nhiều khu vực bị ảnh hưởng có thể đã chịu thiệt hại nghiêm trọng, với mức độ thiệt hại vượt quá 8 theo Thang đo Mercalli, gây khó khăn cho việc đứng vững và làm hư hại các cấu trúc không được thiết kế để chống động đất.
Trận động đất này cũng là một cơ hội để kiểm tra công nghệ ứng phó với thiên tai. Hình ảnh vệ tinh đã giúp các nhà nghiên cứu lập bản đồ chi tiết về thiệt hại tại Mandalay chỉ trong vài ngày, cho thấy công nghệ hiện đại có thể hỗ trợ nhanh chóng trong việc đánh giá thiệt hại sau thảm họa.
Đặc biệt, trận động đất này đánh dấu lần đầu tiên một trận động đất lớn được phát hiện nhờ vào một mạng lưới cáp viễn thông dưới biển, đã được chuyển đổi thành hơn 100 cảm biến địa chấn, mở ra một hướng đi mới trong việc theo dõi và nghiên cứu động đất.
Thu Thảo
