Dữ liệu đang trở thành một yếu tố quan trọng trong việc phát triển và duy trì hoạt động của các cơ quan báo chí hiện đại, đặc biệt là những tòa soạn lớn. Trong bối cảnh doanh thu từ quảng cáo truyền thống đang giảm sút, việc khai thác dữ liệu trở thành một giải pháp cần thiết để giữ chân độc giả và tạo ra nguồn thu mới.
Tại hội thảo chuyên đề về dữ liệu diễn ra vào ngày 20/6, trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025, các nhà báo và chuyên gia đã thảo luận về vai trò của dữ liệu trong việc sản xuất và phân phối nội dung. Họ nhận thấy rằng, dữ liệu không chỉ giúp cải thiện chất lượng nội dung mà còn mở ra cơ hội mới trong việc tìm kiếm nguồn thu từ người dùng.
Ông Phạm Anh Chiến, Phó giám đốc Trung tâm Sản xuất và phát triển nội dung số, đã chỉ ra rằng doanh thu quảng cáo của nhiều đài truyền hình đang giảm mạnh, có nơi giảm tới 50%. Điều này đã thúc đẩy các cơ quan truyền thông phải tìm kiếm các phương thức mới để khai thác dữ liệu người dùng, từ đó tạo ra các sản phẩm và dịch vụ số hấp dẫn hơn.
Hội thảo chuyên đề về dữ liệu tại Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025. Ảnh: Việt Hà
Trong bối cảnh này, dữ liệu được coi là một tài sản quý giá. Ông Chiến nhấn mạnh rằng, trước đây các tòa soạn chỉ quản lý nội dung, nhưng giờ đây họ còn phải quản lý dữ liệu người dùng. Điều này không chỉ giúp cải thiện các sản phẩm số mà còn tạo ra các dịch vụ thương mại điện tử hiệu quả hơn. Trung tâm Sản xuất và phát triển nội dung số đang nỗ lực biến nền tảng xem truyền hình thành một ứng dụng đa chức năng, cung cấp các dịch vụ cá nhân hóa dựa trên hành vi của người dùng.
Ông Chiến cũng cho biết, việc không hành động ngay bây giờ sẽ khiến các tòa soạn khó có thể cạnh tranh với các nền tảng quốc tế.
Đối với một trong những tờ báo điện tử hàng đầu tại Việt Nam, việc sử dụng dữ liệu để điều phối nội dung đã được thực hiện từ những ngày đầu. Bà Nguyễn Thu Hương, Phó tổng biên tập, chia sẻ rằng họ đã gặp nhiều câu hỏi mà các công cụ phân tích thông thường không thể trả lời, như lý do tăng/giảm lượng truy cập hay cách giữ chân độc giả.
Để tự chủ trong việc quản lý dữ liệu, tòa soạn đã xây dựng ba hệ thống phân tích nội dung, dữ liệu độc giả và dữ liệu quảng cáo. Điều này giúp họ phân loại độc giả theo nhiều tiêu chí khác nhau, từ tần suất truy cập đến hành vi trên các thiết bị khác nhau.
Phó tổng biên tập VnExpress Nguyễn Thu Hương. Ảnh: Việt Hà
Bà Hương cho biết, việc tự xây dựng hệ thống dữ liệu là cần thiết do chi phí thuê ngoài quá cao, đồng thời giúp đảm bảo tính bảo mật và linh hoạt trong việc vận hành. Mục tiêu của họ là cá nhân hóa trải nghiệm cho từng độc giả, giúp họ dễ dàng tiếp cận nội dung yêu thích và từ đó tạo sự gắn bó lâu dài.
“Chúng tôi mong muốn mỗi độc giả sẽ có một phiên bản báo riêng, cùng với các quảng cáo phù hợp với từng nhóm độc giả,” bà Hương chia sẻ.
Sau nhiều năm thử nghiệm, tòa soạn đã nhận ra rằng dữ liệu là nền tảng quan trọng, nhưng không phải là giải pháp hoàn hảo. Việc sử dụng dữ liệu hiệu quả đòi hỏi sự kiên trì và sẵn sàng điều chỉnh khi cần thiết. Dữ liệu có thể hỗ trợ ra quyết định, nhưng không nên là yếu tố duy nhất được xem xét.
Bà Hương cũng nhấn mạnh rằng, việc xây dựng hay mua hệ thống dữ liệu phụ thuộc vào khả năng công nghệ của từng tòa soạn. Tuy nhiên, cần có sự hỗ trợ từ các chuyên gia phân tích dữ liệu để đưa ra những khuyến nghị hữu ích cho hoạt động báo chí.
“Các chỉ số cần được theo dõi và báo cáo định kỳ để tòa soạn có thể nắm bắt tình hình sản phẩm. Nếu có thể, nên sử dụng nhiều hệ thống khác nhau để ghi nhận dữ liệu,” bà chia sẻ kinh nghiệm từ quá trình xây dựng bộ phận dữ liệu tại tòa soạn.
Trọng Đạt
- Tác nghiệp báo chí thời AI
- Tòa soạn báo cần dùng AI để giải bài toán sống còn
- Báo chí thế kỷ 20 qua ảnh tư liệu
