Trong thời đại công nghệ số hiện nay, video do trí tuệ nhân tạo (AI) sản xuất đang ngày càng trở nên phổ biến trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok và YouTube. Tuy nhiên, sự bùng nổ này không chỉ mang lại niềm vui mà còn gây ra không ít phiền toái cho người dùng, khi mà nhiều video trở nên vô nghĩa và thậm chí phản cảm.
Hoàng Trung, một nhân viên kế toán tại TP HCM, chia sẻ: “Ban đầu, tôi thấy những video AI khá thú vị, vừa giải trí vừa cung cấp thông tin bổ ích. Nhưng sau một thời gian, tôi cảm thấy chán ngán vì các nền tảng liên tục đề xuất những nội dung vô bổ, thậm chí có phần xúc phạm trong hình thức hài hước”.
Trần Long, một lập trình viên ở Đà Nẵng, cũng đã trải qua tình huống tương tự khi nhận được cuộc gọi từ bố ở quê. “Bố tôi gửi cho tôi một video gây sốc trên YouTube và hỏi liệu nó có thật không, vì không thấy báo chí đề cập gì”, anh Long kể. “Hình ảnh do AI tạo ra rất chân thực, khiến những người không quen với công nghệ dễ dàng bị lừa”.
Long đã khuyên bố mình nên hỏi ý kiến con cái hoặc những người đáng tin cậy nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về thông tin, đặc biệt là những thông tin liên quan đến lừa đảo hoặc vi phạm pháp luật.
Gần đây, một câu chuyện gây xôn xao trên mạng xã hội là về một cặp vợ chồng ở Kuala Lumpur, Malaysia, đã đi 300 km đến một địa điểm du lịch chỉ để phát hiện rằng nơi đó không tồn tại, và hình ảnh họ xem được là sản phẩm của AI.
Với sự phát triển của các công cụ tạo video từ văn bản và hình ảnh như OpenAI Sora, Google Veo, Midjourney hay Runway, số lượng video AI đã gia tăng đáng kể trong thời gian qua. Nhiều người dùng mạng xã hội cho biết họ tiếp xúc với ít nhất một video AI mỗi ngày.
Tiến sĩ Lê Duy Tân, giảng viên tại một trường đại học lớn, cho biết trước đây, việc sản xuất một video yêu cầu nhiều công đoạn như quay phim, biên tập và chỉnh sửa. Nhưng giờ đây, chỉ cần gõ vài dòng và nhấn nút, người dùng đã có thể tạo ra một video hoàn chỉnh. “Giống như bạn có một đội ngũ sản xuất phim làm việc không ngừng nghỉ mà không cần trả lương”, ông Tân ví von.
Chuyên gia này cũng nhấn mạnh rằng các thuật toán của mạng xã hội như TikTok và YouTube Shorts đã giúp lan truyền nội dung AI một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, phần lớn video được sản xuất một cách vội vàng và thiếu chất lượng, dẫn đến tình trạng được gọi là “AI Slop” – những nội dung được tạo ra nhanh chóng, rẻ tiền nhưng thiếu chiều sâu và dễ gây phản cảm.
Ông Tân khuyến cáo rằng người dùng cần phải sáng tạo và biết cách đưa ra yêu cầu chi tiết khi tạo video. Nếu chỉ đưa ra những từ khóa chung chung, kết quả sẽ rất hời hợt, làm cho không gian mạng trở nên hỗn loạn với những nội dung chưa được kiểm duyệt kỹ lưỡng.
Cùng quan điểm, chuyên gia công nghệ Nguyễn Ngọc Duy Luân cho rằng việc tạo ra một video chất lượng vẫn cần thời gian và công sức. Dù cho các mô hình AI mạnh mẽ như Sora hay Veo cũng không tránh khỏi những lỗi như hình ảnh không chính xác hoặc các yếu tố không hợp lý.
Ông Tân cảnh báo rằng việc tiếp xúc liên tục với các video không được kiểm chứng có thể dẫn đến những nguy cơ nghiêm trọng, như việc người dùng bị thao túng cảm xúc và đưa ra quyết định sai lầm. Ví dụ, AI có thể tạo ra thông tin sai lệch về một loại “thuốc thần” chữa bách bệnh, khiến người dùng bỏ qua các phương pháp điều trị y tế chính thống, gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Việc tiếp xúc với tin giả cũng làm giảm niềm tin vào thông tin chính xác. “Khi bạn thường xuyên thấy những nội dung không đáng tin cậy, bạn sẽ dần mất khả năng phân biệt giữa thật và giả, dẫn đến nghi ngờ mọi thông tin, kể cả từ các nguồn báo chí uy tín”, ông Tân cho biết.
Các mạng xã hội hiện nay đã có những chính sách riêng về nội dung AI. Một số yêu cầu người dùng phải gắn nhãn cho các video được tạo ra hoặc chỉnh sửa bằng AI. Điều này nhằm giúp người dùng nhận biết và phân biệt giữa nội dung thật và giả.
Chuyên gia Duy Luân cũng nhấn mạnh rằng nguy cơ lớn nhất từ video AI là việc chúng có thể bị lợi dụng cho các mục đích xấu, như lừa đảo hoặc phát tán thông tin sai lệch. Đặc biệt, những video này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức của trẻ em, khi mà hình ảnh không phản ánh đúng thực tế.
Cuối cùng, ông Tân khuyến cáo mọi người nên tự hỏi: Video này đến từ đâu? Kênh phát hành có đáng tin cậy không? Thông tin có được xác nhận bởi các nguồn uy tín hay không? Nếu video đến từ một kênh không rõ ràng, khả năng cao là nó không đáng tin cậy.
