Trong lịch sử y học, một trong những phát hiện quan trọng nhất liên quan đến sức khỏe con người chính là tác dụng của nước cam chanh trong việc tăng cường hệ miễn dịch. Vào giữa thế kỷ 18, một bác sĩ có tên là James Lind đã thực hiện những thí nghiệm đầu tiên để chứng minh rằng nước ép từ trái cây họ cam quýt có thể giúp điều trị bệnh scurvy, một căn bệnh nguy hiểm đối với những người đi biển.
Mô phỏng bác sĩ Lind cho bệnh nhân dùng nước cam chanh để điều trị bệnh scurvy. Ảnh: Wikimedia
Vào thời điểm đó, bệnh scurvy đã trở thành một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với các thủy thủ, với các triệu chứng như suy nhược, sưng nướu và đau khớp. Thực tế, căn bệnh này đã cướp đi sinh mạng của nhiều thủy thủ hơn cả những trận chiến trên biển. Theo các tài liệu lịch sử, từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 18, bệnh scurvy đã gây ra cái chết cho hàng ngàn người.
Bệnh scurvy xảy ra do thiếu hụt vitamin C, một chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể. Vitamin C không chỉ giúp tổng hợp collagen mà còn hỗ trợ hấp thu sắt và tăng cường chức năng miễn dịch. Mặc dù vào thời điểm đó, các nhà khoa học chưa hiểu rõ về vitamin, nhưng một số thực phẩm như trái cây họ cam chanh đã được biết đến với khả năng ngăn ngừa căn bệnh này từ rất sớm.
Trước khi James Lind thực hiện thí nghiệm của mình, nhiều người đã cho rằng bệnh scurvy là do chế độ ăn uống kém, đặc biệt là việc tiêu thụ thịt muối và thực phẩm chế biến sẵn. Môi trường sống trên tàu, thường lạnh và ẩm ướt, cũng được xem là nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Tuy nhiên, Lind đã quyết tâm tìm ra giải pháp hiệu quả hơn.
James Lind, một bác sĩ phẫu thuật hải quân người Scotland, đã tiến hành thí nghiệm trên 12 thủy thủ mắc bệnh scurvy. Ông chia họ thành 6 nhóm và cung cấp cho mỗi nhóm một chế độ ăn uống khác nhau. Trong số đó, nhóm được bổ sung nước cam chanh đã hồi phục nhanh chóng, cho thấy rõ ràng tác dụng của trái cây họ cam quýt trong việc điều trị bệnh.
Thí nghiệm của Lind không chỉ đơn thuần là một nghiên cứu y học mà còn là một bước ngoặt trong lịch sử y học thực chứng. Ông đã thiết lập một phương pháp có hệ thống để kiểm tra các phương pháp điều trị, điều này đã mở đường cho các nghiên cứu y học sau này.
Dù kết quả thí nghiệm của Lind rất rõ ràng, ông vẫn không hoàn toàn khẳng định nước cam chanh là phương pháp chữa trị duy nhất cho bệnh scurvy. Ông vẫn giữ quan điểm rằng có nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến căn bệnh này. Tuy nhiên, sự do dự của ông đã không ngăn cản việc áp dụng nước cam chanh trong thực tiễn y học hải quân.
Cuối cùng, vào năm 1794, một sĩ quan hải quân đã yêu cầu cung cấp nước chanh cho chuyến đi dài đến Ấn Độ. Kết quả là, không có trường hợp nào mắc bệnh scurvy trong suốt hành trình, chứng minh rằng nước cam chanh thực sự là một phương pháp hiệu quả trong việc phòng ngừa căn bệnh này.
Thí nghiệm của James Lind đã để lại dấu ấn sâu sắc trong y học, mở ra một kỷ nguyên mới cho việc nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp điều trị dựa trên bằng chứng. Ngày nay, chúng ta vẫn tiếp tục khám phá và tận dụng những lợi ích của nước cam chanh và các loại trái cây khác trong việc bảo vệ sức khỏe và tăng cường hệ miễn dịch.
An Khang (Theo Amusing Planet)
